Guarana (Paullinia cupana)

De in Brazilië zeer populaire guarana staat vooral bekend om zijn stimulerende eigenschappen. De zaden van deze plant hebben echter meer dan één eigenschap ... laten we hun vele voordelen en hun werking ontdekken.

Oorsprong

Paullinia cupana, naar zijn Latijnse wetenschappelijke naam, guarana komt oorspronkelijk uit het Amazonegebied, meer bepaald uit Brazilië. Deze kleine klimplant, die tot 12 meter hoog kan worden, bloeit in het late voorjaar en de rode vruchten verschijnen in september. Elke vrucht bevat 3 kostbare chocoladekleurige zaden, die zeer gewaardeerd worden in de fytotherapie.

De Amerindianen in het Amazonegebied gebruikten guarana al in de precolumbiaanse tijd, meer dan 2000 jaar voor Christus. Het werd gebruikt om perioden van hongersnood of lange expedities te weerstaan en om vermoeidheid tegen te gaan. De zaden werden enkele uren geroosterd in een grote kleioven, gemalen in een vijzel en vervolgens tot een pasta verkleind en tot stokjes gevormd. Deze stokjes werden vervolgens gerookt en meer dan een maand aan de lucht gedroogd alvorens te worden geconsumeerd.

Guarana werd ook in verschillende Zuid-Amerikaanse landen gebruikt vanwege zijn adstringerende eigenschappen.

Het kwam pas in de 19e eeuw naar Europa. Het werd toen geconsumeerd in de vorm van een stimulerend drankje en werd al snel erg populair.

Pas in 1840 werd het actieve bestanddeel - cafeïne - ontdekt en werd het guaranine genoemd.

Actieve bestanddelen

Guaranazaden hebben de hoogste concentratie cafeïne ter wereld. Dit zeer hoge gehalte verklaart zijn tonische eigenschappen. Naast cafeïne bevat guarana xanthines (theophylline, theobromine) met vochtafdrijvende, stimulerende en vermoeidheidsremmende eigenschappen, en talrijke alkaloïden.

Het bevat ook vezels (pectines), antioxidanten (tannines), aminozuren, essentiële vetzuren, mineralen (magnesium, calcium, zink) en vitaminen (A, E, B en PP).

Voordelen en deugden

Natuurlijk stimulerend middel, verhoogt de alertheid

Cafeïne is het onderwerp geweest van talrijke studies123 waaruit is gebleken dat het de alertheid en de prestaties van nachtwerkers of nachtrijders verbetert. Door het centrale zenuwstelsel te stimuleren, helpt cafeïne in hoge doses tegen slaperigheid.

Afslankende eigenschappen

Ook hier is de cafeïne in guarana verantwoordelijk voor de "afslankende" werking. Deze natuurlijke stimulans is niet alleen effectief om de aandacht te verhogen en mensen wakker te houden, maar kan ook de basale stofwisseling (calorieverbruik in rust) verhogen en het lichaamsvet verminderen, zoals blijkt uit deze Canadese studie uit 20054.

Bovendien blijkt uit een epidemiologische studie uit 20115 in het Amazonegebied bij 60-plussers dat mannelijke gebruikers van guarana een kleinere taille hebben dan degenen die het niet gebruiken.

Verbetert de cognitieve prestaties

Guaranine werkt als een intellectuele stimulans en verbetert het geheugen en de concentratie.

De xanthines in de plant verhogen de alertheid en de aandacht. Een Britse studie uit 20076 toonde aan dat "guarana de secundaire geheugenprestaties verbeterde en de alertheid en het humeur verhoogde".

Dosering

Net als bij koffie moet de dosering van guarana worden aangepast aan de mate van tolerantie voor cafeïne. Gezien het zeer hoge cafeïnegehalte (gemiddeld 2,5 tot 7%) wordt aangeraden niet meer dan 2 g guarana per dag, ofwel 600 mg cafeïne, in te nemen. Een minimum van 60 mg cafeïne is nodig om een merkbaar effect te bereiken, maar deze dosis kan worden verhoogd tot 500-600 mg voor zware cafeïnegebruikers die een verslaving hebben ontwikkeld.

Guarana wordt vaak verkocht in capsulevorm, met meestal 500 mg guarana. De gebruikelijke dosering is één tot vier capsules per dag.

De kuur mag niet langer duren dan anderhalve maand, om het optreden van darmstoornissen te voorkomen.

Bijwerkingen en contra-indicaties

Deze zijn dezelfde als voor cafeïnerijke producten.

De bijwerkingen die soms worden waargenomen zijn: hartkloppingen, verhoogde bloeddruk, maagbranden, nervositeit, stemmingswisselingen en slaapstoornissen.

Guarana wordt afgeraden voor mensen met hoge bloeddruk, nierziekten, hartritmestoornissen, angst en slaapstoornissen.

Ook zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en jonge kinderen moeten een arts raadplegen alvorens guarana te gebruiken.

Referenties

1. Kamimori GH, Johnson D, et al. Multiple caffeine doses maintain vigilance during early morning operations. Aviat Space Environ Med. 2005 Nov;76(11):1046-50.
2. Philip P, Taillard J, et al. The effects of coffee and napping on nighttime highway driving: a randomized trial. Ann Intern Med. 2006 Jun 6;144(11):785-91.
3. Schweitzer PK, Randazzo AC, et al. Laboratory and field studies of naps and caffeine as practical countermeasures for sleep-wake problems associated with night work. Sleep. 2006 Jan 1;29(1):39-50.
4. Berube-Parent S, Pelletier C, et al. Effects of encapsulated green tea and Guarana extracts containing a mixture of epigallocatechin-3-gallate and caffeine on 24 h energy expenditure and fat oxidation in men. Br J Nutr. 2005 Sep;94(3):432-6.
5. Habitual Intake of Guaraná and Metabolic Morbidities: An Epidemiological Study of an Elderly Amazonian Population. Costa Krewer C, Ribeiro EE, Ribeiro EA, Moresco RN, Ugalde Marques da Rocha MI, Santos Montagner GF, Machado MM, Viegas K, Brito E, Cruz IB. Phytother Res. 2011 F
6. Haskell CF, Kennedy D, et al. A double-blind, placebo-controlled, multi-dose evaluation of the acute behavioural effects of guarana in humans. J Psychopharmacol. 2007 Jan;21(1):65-70.