Rode klaver (trifolium pratense)

Deze fabelachtige plant, ook bekend als trifolium pratense, wordt in China en Rusland al eeuwenlang gebruikt voor zijn vele geneeskrachtige eigenschappen. Focus op rode klaver, de plant met meerdere fytotherapeutische toepassingen ...

Oorsprong

Rode klaver, ook bekend als "rode klaver", "rode klaver" of "vossenstaart", is een vaste plant die waarschijnlijk uit Spanje afkomstig is. Hij komt voor in vele Europese landen, rond de Middellandse Zee en in Frankrijk, maar door zijn koudebestendigheid is hij een van de meest verspreide voedergewassen in Scandinavië en Canada. De teelt is meer recent ontwikkeld in de gematigde en vochtige gebieden van Amerika en Australië.

In de oudheid beschouwden de Druïden de plant als een heilige plant en kenden ze hem de kracht toe om boze geesten af te weren.

De Ierse Kelten vereerden het klavertje vanwege zijn drie bladeren, omdat het getal drie voor hen een heilig getal was.

Later werd hij in China en Rusland gebruikt om bepaalde ademhalingsproblemen te behandelen. In Azië en het Westen wordt het gebruikt voor een aantal doeleinden, waaronder depuratief, diuretisch, choleretisch, krampstillend en slijmoplossend.

Het wordt ook uitwendig gebruikt om huidaandoeningen zoals eczeem, jeuk en psoriasis te behandelen.

Aan het begin van de 20e eeuw werd het gebruikt in enkele populaire "anti-kanker" preparaten zoals de Hoxsey formule.

Hoewel de meeste traditionele toepassingen van rode klaver in onbruik zijn geraakt, heeft de oestrogene werking ervan, dankzij de isoflavonen die het bevat, het de laatste jaren populairder gemaakt.

Voedingsvoordelen

Uit voedingsoogpunt is rode klaver relatief rijk aan mineralen (calcium, magnesium, fosfor, kalium, enz.), sporenelementen (boor, chroom, kobalt, koper, ijzer, zink, selenium, enz.) en vitaminen (C, E, K, groep B). Het bevat ook tannines, organische zuren en pigmenten.

Naast deze voedingsstoffen bevat rode klaver vier isoflavonen (biochanine, formononetin, genisteïne, daidzeïne) die de bijzonderheid hebben dat ze in het lichaam worden omgezet in equol - met eigenschappen die lijken op die van oestradiol.

Ten slotte bevat rode klaver saponinen en cumarine met antistollende en vochtafdrijvende eigenschappen.

Voordelen en deugden

Verlichting van de symptomen van de menopauze

De isoflavonen in rode klaver blijken een verzwakt oestrogeengehalte te stimuleren bij vrouwen in de menopauze. Onderzoekers hebben daarom geprobeerd aan te tonen dat een isoflavonenrijk extract van rode klaver de symptomen van de menopauze kan verlichten.

Verschillende studies zijn uitgevoerd en hebben een verbetering van de symptomen aangetoond123 (met name opvliegers en angst), wat deze hypothese bevestigt.

Preventie van osteoporose

De menopauze leidt tot een daling van de productie van oestrogeen, wat de demineralisatie van de botten en dus de osteoporose kan verergeren.

De rijkdom van rode klaver aan isoflavonen met een soortgelijke werking als die van oestradiol kan dit verschijnsel een halt toeroepen en het botkapitaal van vrouwen in de menopauze beschermen.

Er zijn verschillende studies uitgevoerd om deze hypothese te staven: de eerste is een Australische studie uit 20014 die veelbelovende resultaten opleverde, maar die werd uitgevoerd zonder controlegroep. Deze werd gevolgd door een tweede Britse studie in 20045 , waarvan de resultaten suggereren dat "isoflavonen door het verminderen van botverlies een potentieel beschermend effect hebben op de lumbale wervelkolom bij vrouwen".

Ten slotte toonde een recente klinische studie uit 20176 bij 78 postmenopauzale vrouwen die gedurende een jaar tweemaal daags 60 mg extract van rode klaver innamen, een afname van het botverlies in de femurhals en de lendenwervels.

Werking tegen kanker

Rode klaver wordt sinds de 18e eeuw door artsen en kruidendokters beschouwd als kankerbestrijdend, en wordt zelfs gebruikt in verschillende populaire preparaten tegen kanker.

In een eerste studie uit 1993 werd het effect van verschillende isoflavonen (waaronder biochanine uit rode klaver) op gastro-intestinale kankercellen geobserveerd7. De conclusie is dat "biochanine A en genisteïne de celgroei in vitro van maagkankercellijnen remmen door activering van een signaaltransductieroute voor apoptose. Bovendien tonen in vivo experimenten aan dat biochanine A kan worden gebruikt als middel tegen kanker.

Enkele jaren later bevestigde een ander onderzoek bij muizen dat isoflavonen van rode klaver enige remmende werking hebben op kankercellen8.

Dosering

De dosering varieert naar gelang van de bereidingswijze.

• Moedertinctuur (1:10, 45% alcohol): 1 tot 2 ml, 2 tot 3 keer per dag.
• Vloeibaar extract (1:1, 25% alcohol): 1 ml, 3 keer per dag.
• Capsules, meestal 500 mg: 4 tot 8 capsules per dag
• In kruidenthee: brouw 4 g gedroogde bloeiende toppen in een kop van 250 ml water, 2 tot 3 keer per dag.

Bijwerkingen en contra-indicaties

Wegens gebrek aan gegevens hierover en als voorzorgsmaatregel moeten zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven het gebruik van rode klaver vermijden.

Het is ook een contra-indicatie voor vrouwen met een voorgeschiedenis van hormoonafhankelijke kanker (borst, baarmoeder).

De werking van rode klaver kan worden gecombineerd met die van andere planten die rijk zijn aan isoflavonen.

In geval van een anticoagulantia- of anti-bloedplaatjesbehandeling moet u het advies van uw arts inwinnen voordat u met een rode-klaverkuur begint.

Bijwerkingen zijn zeer zeldzaam en kunnen bestaan uit hoofdpijn, misselijkheid of huiduitslag.

Referenties

1. van de Weijer PH, Barentsen R. Isoflavonen uit rode klaver (Promensil) verminderen significant menopauzale opvliegersymptomen in vergelijking met placebo.Maturitas. 2002 Jul 25;42(3):187-93

2. Lukaczer, D., Darland, G., en Tripp, M. (2005). Klinische effecten van een eigen gecombineerd isoflavonen voedingssupplement bij vrouwen in de menopauze: een proefonderzoek.

3. Hidalgo LA, Chedraui PA, et al. The effect of red clover isoflavones on menopausal symptoms, lipids and vaginal cytology in menopausal women: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. Gynecol Endocrinol. 2005 Nov;21(5):257-64.

4. Clifton-Bligh PB, Baber RJ, et al. The effect of isoflavones extracted from red clover (Rimostil) on lipid and bone metabolism.Menopause. 2001 Jul-Aug;8(4):259-65.

5. Atkinson C, Compston JE, et al. The effects of phytoestrogen isoflavones on bone density in women: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial.Am J Clin Nutr. 2004 Feb;79(2):326-33. Volledige tekst [Accessed February 4, 2005]: www.ajcn.org

6. Lambert, M. N. T., Thybo, C. B., Lykkeboe, S., Rasmussen, L. M., Frette, X., Christensen, L. P., & Jeppesen, P. B. (2017). Gecombineerde biobeschikbare isoflavonen en probiotica verbeteren de botstatus en het oestrogeenmetabolisme bij postmenopauzale osteopenische vrouwen: een gerandomiseerde gecontroleerde studie. The American Journal of Clinical Nutrition, 106(3), 909-920. https://doi.org/10.3945/ajcn.117.153353

7. Yanagihara K, Ito A, et al. Antiproliferative effects of isoflavones on human cancer cell lines established from the gastrointestinal tract.Cancer Res 1993 Dec 1;53(23):5815-21.

8. Rice L, Samedi VG, et al. Mechanisms of the growth inhibitory effects of the isoflavonoid biochanin A on LNCaP cells and xenografts*. Prostate. 2002 Aug 1;52(3):201-12.